باورها یکی از مهم ترین عناصر تصویرسازی و مضمون آفرینی های شاعرانه است. ادبیات عامه چون آیینه ای است که از رهگذر ضرب المثل ها، قصه ها، اساطیر، ترانه ها و آداب و رسوم آن می توان ویژگی های روحی یک ملت و پیشینه آن ها را شناخت. گاه شاعران، این باورها را چنان زیبا و ظریف به تصویر می کشند تا بتوانند به یاری آن ها در هویت بخشی به شعرشان بهره جویند. در این میان شاعران عصر عباسی همچون متنبی، شریف رضی و مهیار دیلمی توانسته اند در پرتو دانش های رایج زمانه و آمیختگی آن ها با باورهای عامیانه شعر خویش را بارور و زیبا نمایند. احاطه شاعران عصر سوم عباسی به فرهنگ خود و کثرت اشارات آنان به امثال و لغات و اصطلاح عامیانه و بهره گیری از فرهنگ اساطیری کهن، باورها و اعتقادات، آداب و رسوم و. . . زمینه را برای ورود فرهنگ عامه در آثارشان مساعد ساخته است. وجود نمونه های بی شمار باورها در شعر شاعران عصر عباسی، نشانگر دید واقع گرایانه آنان به زندگی و بیانگر ارتباط تنگاتنگ شاعران با مخاطبینشان در حوزه مسایل اجتماعی است. این مقاله با تکیه بر شیوه وصفی-تحلیلی در صدد آن است که باورهای عامیانه ای چون اعتقاد به چشم زخم، اشک خونین، اعتقاد مفرط به بخت و سرنوشت و پرداخت فدیه و خون بها را دراشعار متنبی بررسی نماید. با درک صحیح باورها، فهم اشعار متنبی بسیار راحت می شود و به گوشه ای از باورها و اعتقادات مردمی عصر وی نزدیک می شویم. نتایج این پژوهش نشان می دهد که متنبی با به کارگیری بسیاری از این باورهای عامیانه، در غنابخشی به شعر خود موفق بوده است. همچنین، نشان می دهد که بهره گیری وی ازاین باورها نه تنها از شکوه شخصیت وی نکاسته بلکه زیبایی بلاغی اشعار او را دوچندان نموده است. افزون بر این، بازتاب این باورها در گستره شعر او بعد جمع گرایی و توده اندیشی او را نیز نمایان می سازد.

باورها از اقلیمی به اقلیم دیگر راه می یابد، با آئین ها و عقاید اساطیری آنان درمی آمیزد و صورتی تازه به خود می گیرد یا به همان شکل رواج می یابد. بعضی از باورها دامنه گسترده ای دارند و در اغلب فرهنگ ها دیده می شوند و ریشه در حقایقی دارند که میان ملل به اسطوره مبدل شده اند. مردم هرمزگان نیز به مانند سایر نقاط کشور پایبند بعضی از عقاید و باورها هستند که به درست یا نادرست آن ها اعتقاد دارند و نسل به نسل این عقاید را انتقال داده و به آن ها عمل می کنند از آنجا که برای شناخت هر ملتی باید آداب و رسوم و اعتقادات آن ملت را مورد بررسی قرار دارد این مقاله به شیوه تحلیل محتوا و با ابزار مشاهدات عینی و مصاحبه به بررسی باورهای عامه درآئین ازدواج هرمزگان می پردازد و معلوم می شود مردم هرمزگان در تمام مراحل آئین ازدواج باورهای مخصوص به خود دارند که هنوز هم درمواردی پایبند آن باورها هستند.

مطالعه کرد و کارهای کنشگران، بخشی از تاریخ اجتماعی ایران است که کمتر مورد مداقه قرار گرفته، حال آنکه می تواند اطلاعات ارزشمندی درباره سبک زندگی، فرهنگ جنسیتی و کنش های روزمره زنان و مردان فراهم آورده و از این طریق باهدف تولید دانش بومی، برای مطالعات جنسیت و مطالعات زنان، دستاوردهای روشمندی در پی داشته باشد. در این راستا پژوهش حاضر به مطالعه کتابخانه ای و تحلیل نظری یافته های تاریخی از منظر مطالعات جنسیت، به عنوان موضوعی کمتر بررسی شده، پرداخته است. روش پژوهش تحلیل سند بوده و بالغ بر سی متن انتشاریافته را مورد بررسی قرار داده است. نتایج تحلیل گرایش به باورهای عامه در عصر قاجار با رویکردی کارکردگرایانه و برحسب احراز جایگاه نقشی، نشان از تمایز جنسیتی گرایش به این باورها در عصر قاجار دارد. به طوری که زنان در امتداد کرد وکارهای مرتبط با جایگاه نقشی خود در اموری چون نازایی، زایمان، مراقبت از نوزاد جلب مهر و محبت و حفاظت در برابر موجودات خیالی و مردان در اموری چون رونق کسب وکار، افزایش محصول، فراوانی آب چاه و حفاظت، گرایش های خود را به باورهای عامیانه در قالب کنش، بروز می دادند. همچنین تمایز جنسیتی بین کارگزاران باورهای عامیانه و چگونگی کاربرد و استعمال این باورها نیز مشهود است.

باورهای عامیانه هر سرزمین نمایانگر سطح فرهنگ جامعه است که در طول روزگاران به عنوان بنمایه های شعری در استخدام شعرا درآمده است. باورهایی که ریشه در اساطیر و آیین و معتقدات کهن دارند، از روزگار کهن در شعر شعرای مختلف رواج داشته که تا امروز زنده و پویا هستند. هاتف اصفهانی از شعرای قرن دوازدهم هجری و پیروان سبک بازگشت ادبی، است که باورهای عامیانه و اساطیری، در شعر وی نمود یافته است. در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی «باورهای عامیانه و اساطیری در دیوان هاتف اصفهانی» مورد بررسی قرار می گیرد. تحقیق در سابقه ی باورها و اساطیر، ما را با گوشه هایی از ذهنیّت شاعر آشنا می سازد. هدف این پژوهش در پاسخ به پرسش اصلی پژوهش است که اساطیر و باورهای کهن در دنیای ذهن هاتف، تا چه میزان زنده و پویا است؟ و وی به عنوان یک شاعر و طبیب، کدام باورها و اعتقادات عامّه و اساطیری را در شعر خود منعکس کرده است؟ یافته های پژوهش بیانگر این است؛ اشاره به موجودات فرا طبیعی و اعتقاد به برخی باورهای نجومی، شخصیّت های اساطیری و داستان آنها، بخشی از عناصر سازنده ی اساطیری در دیوان هاتف اصفهانی را تشکیل می دهد که نشان دهنده ی تأثیر پذیری وی از باورهای عامیانه کهن و داستان های اساطیری است.

خرافه و باور عامیانه که یک پدیده روحی-اجتماعی است، معلول زندگی آدمی و عکس العمل او در مقابله و جدال با طبیعت و محیط اسرارآمیز پیرامون وی است. آدمی آنگاه که نمی توانست رابطه منطقی بین حوادث و پدیده های خارق العاده بیابد، برای رهایی از آن به ذکر اوراد و نجواها می پرداخت تا بدین ترتیب مصیبتها را کاهش دهد و نتایج دلخواه را از آن به دست آورد و همین امر سبب شد تا به تدریج باورها و عقاید خرافی در ذهن او شکل بگیرد.نظامی، استاد مسلم داستانسرایی، به دلیل تداول داستانهای عامیانه در میان مردم و اینکه عامه مردم از داستانهای غول و جن و پری و ... و اعمال محیرالعقول لذت می بردند و آنها را باور داشتند، به داستانهای عامیانه توجه خاصی داشته است. این باورها و عقاید خرافی در این مقاله در چهار قسمت بررسی گردیده است:.1 باورها و عقاید خرافی به افسون و جادو و طلسم،.2 اعتقاد به چشم زخم و راههای دفع آن، .3 اعتقاد به جهیدن و پریدن دل، چشم و ابرو، .4 باورها و عقاید مربوط به موجودات و اشیا موهوم و متافیزیکی